Хабарландырулар

  • image image image image
    • PLATONUS
    shape
    shape

    Бағдарламалар

    Ахмет Ясауи университеті / Ғылыми жұмыстар / 2025-2027 жылдарға гранттық қаржыландыру жобалары

    AP26103943 - «Газтрубиналық қозғалтқыш қалақтарының жоғары температураға және тозуға төзімділігін арттыру үшін квазикристалды жабынды әзірлеу және зерттеу»

     

     

    Жоба іске асырылатын конкурстың атауы: 2025-2027 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобалар бойынша гранттық қаржыландыруға арналған конкурсы

     

    Жоба жетекшісі –   Бекбаев Саттарбек Махатович. ф.-м.ғ.к.

    Идентификаторлар:

    • Хирша индексі: 2
    • Scopus Author ID: 57205149684
    • ORCID: 0000-0001-8457-7189
    • ResearcherID: ELZ-5382-2022

     

    Жобаның зерттеу тобы

    №

    Аты-жөні

    Жоба бойынша лауазымы

    Сәйкестендіргіштері (Scopus Author ID, Researcher ID, ORCID, егер бар болса) және тиісті бейіндерге сілтемелері

    1

    Бекбаев С.М.

    Жоба жетекшісі. Аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 2

    ResearcherID: ELZ-5382-2022 

    ORCID: 0000-0001-8457-7189 

    Scopus Author ID: 57205149684.

    2

    Тусупжанов А.Е.

    Жетекші ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 1

    ResearcherID: AAR-4694-2020 

    ORCID: 0000-0002-4792-8960 

    Scopus Author ID: 57200143963

    3

    Сейтов Б.Ж.

    Аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 3 

    ResearcherID: ADN-0920-2022 

    ORCID: 0000-0002-1743-7028 

    Scopus Author ID: 56466073400.

    4

    Курбанбеков Ш.Р.

    Аға ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 9 

    Scopus Author ID 55540216100

    Researcher ID: AAR-4694-2020 

    ORCID: 0000-0001-5510-0568

    5

    Шектибаев Н.А.

    Ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 5 

    ResearcherID: HLP-9009-2023 

    ORCID: 0000-0003-4765-7870

    Scopus Author ID: 57191222753

    6

    Катпаева К.А.

    Ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 9 

    Scopus Author ID 55540216100 

    Researcher ID: AAR-4694-2020 

    ORCID: 0000-0001-5510-0568

    7

    Мұсахан Н.П.

    Ғылыми қызметкер

    Хирша индексі: 2 

    ResearcherID: ITU-0392-2023 

    ORCID: 0000-0003-4154-0356 

    Scopus Author ID: 58513761900

    8

    Балтабаева Д.Э.

    Кіші ғылыми қызметкер

    ResearcherID: NDT-9723-2025 

    Scopus Author ID: 59755278800

    9

    Камбарбеков С.Х.

    Кіші ғылыми қызметкер

    ORCID: 0009-0001-6794-1281

    10

    Амангельдиева Ю.О.

    Кіші ғылыми қызметкер

     

    11

    Қалдар Б.С.

    Кіші ғылыми қызметкер

     

    12

    Әбдімүтәліп А.Н.

    Кіші ғылыми қызметкер

     

     

    Жобаның аңдатпасы

    Жоба газ турбиналы қозғалтқыштардың турбиналық қалақтарының жоғары температураға төзімділігін және тозуға төзімділігін арттыру үшін квазикристалды жабынды әзірлеуге және зерттеуге бағытталған. Агрессивті сыртқы ортаның әсерінен газ турбиналы қозғалтқыштардың ротор қалақтары қарқынды термиялық және механикалық жүктемелерге ұшырайды. Al-Cu-Fe негізіндегі жылудан қорғайтын квазикристалды жабынды пайдалану қалақтардың жұмыс температурасын айтарлықтай төмендетуге және турбинаның алдындағы жұмыс газдарының температурасын арттыруға мүмкіндік береді. Агрессивті ортада жұмыс істейтін болаттар үшін беріктігі жоғары жабындарды алудың ең тиімді әдістерінің бірі жоғары жылдамдықты оттегі отынымен (HVOF) бүрку әдісін қолдану болып табылады. 

    Мақсаты:

    Жұмыс температурасының жоғарылауына байланысты жаңа буын газ турбиналы қозғалтқыштардың турбиналық қалақтарында HVOF әдісін қолдана отырып, перспективті жоғары температураға төзімді квазикристалды жабынды алу технологиясын әзірлеу.

     

    Жобадан күтілетін және қол жеткізілген нәтижелер:

     

    Жылы

    Зерттеу бойынша алынған нәтижелері.

    Жарияланымдар (оларға сілтемелері бар) мен патенттер; әлеуетті пайдаланушыларға арналған ақпарат

    2025 жыл

    HVOF параметрлері (термодинамикалық және кинетикалық) беріктігі жоғарыжәне жоғары температураға төзімді Al-Cu-Fe жабындарын алу үшін анықталады. Теориялық зерттеулер бойынша ҒЖБССҚК ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымда ғылыми мақала жарияланады.

    Газтурбиналық қозғалтқыштардың турбиналық қалақтарының өнімділігін жақсарту үшін төмен кеуектілігі және жоғары температураға төзімді қасиеттері бар Al-Cu - Fe негізіндегі беріктігі жоғары қорғаныс жабындарын қалыптастырудың оңтайлы режимдері әзірленеді.

    Морфологиялық ерекшеліктері зерттеліп, HVOF әдісі бойынша беріктігі жоғары қорғаныс қасиеттері бар алынған үлгілердің күшейту фазаларының таралуы талданады.

    2026 жыл

    Турбина қалақшаларына арналған болаттар мен Al-Cu-Fe негізіндегі жабын арасындағы жоғары температуралық тотығу кезінде диффузиялық қабаттың түзілу заңдылықтарының әсері зерттеледі.

    Әртүрлі HVOF режимдерінде Al-Cu-Fe жабындарының негізгі қорғаныш қасиеттері анықталады.

    Жоғары температураға төзімді Al-Cu-Fe жабындарының жұқа құрылымына бүрку параметрлерінің әсері зерттеледі.

    Web of Science базасындағы Science Citation Index Expanded-те индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша 50-ден (елу) кем емес процентилі бар  рецензияланатын ғылыми басылымдарда жобаның ғылыми бағыты бойынша кемінде 2 (екі) мақала және (немесе) шолу) жарияланады;

    - өнертабысқа кемінде 1 (оң шешім алған) патент алынады;

    - ҒЖБССҚК ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымда  кемінде 1 (бір) мақала немесе шолу жарияланады.

    2027 жыл

    Турбина қалақшаларындағы Al-Cu-Fe жабынының термомеханикалық әрекетінің сандық үлгілері ақырлы элементтер әдісі (SEM) көмегімен жасалады. Бұған материал қасиеттері туралы деректерді жинау, пышақты 3D модельдеу, жылу және механикалық жүктемелерді анықтау, ANSYS немесе Abaqus жүйесінде мәселені шешу, кернеуді талдау және оның беріктігін жақсарту үшін жабын параметрлерін оңтайландыру кіреді.

    Эксперименттік стенд құрылады және толық ауқымды сынақтар өткізіледі және олардың жұмысын жақсарту үшін әртүрлі типтегі газ турбиналық қозғалтқыштар үшін Al-Cu-Fe жабындарын қолдану бойынша ғылыми негізделген ұсыныс ұсынылады. 

    Жобаның ғылыми бағыты бойынша Web of Science базасындағы Science Citation Index Expanded-те индекстелетін және (немесе) Scopus базасында CiteScore бойынша 50-ден (елу) кем емес процентилі бар   рецензияланатын ғылыми басылымдарда кемінде 1 (бір) мақала және (немесе) шолу жарияланады;

    - ҒЖБССҚК ұсынған рецензияланатын шетелдік және (немесе) отандық басылымда  кемінде 1 (бір) мақала немесе шолу жарияланады.